به‌خوبی می‌دانیم شبکه‌های اجتماعی مزایای زیادی دارند اما استفاده بیش از حد و مداوم از آن‌ها در درازمدت ما را ناراحت، تنها و افسرده خواهد کرد. در ادامه درباره ۶ شیوه‌ای صحبت می‌کنیم که شبکه‌های اجتماعی روی سلامت روانی ما اثر منفی می‌گذارند.
رشد شبکه‌های اجتماعی به این معنی است که ما انسان‌ها امروز نسبت به گذشته ارتباط بیشتری با یکدیگر داریم. با این حال، وابستگی ما به شبکه‌های اجتماعی می‌تواند اثرات منفی‌ای روی سلامت ما بگذارد. برای مثال این وابستگی در سال‌های اخیر آن‌قدر زیاد شده که بریتانیایی‌ها به‌طور متوسط در روز ۲۸ بار گوشی خود را چک می‌کنند. همه به‌خوبی می‌دانیم شبکه‌های اجتماعی مزایای زیادی دارند اما استفاده بیش از حد و مداوم از آن‌ها در درازمدت ما را ناراحت، تنها و افسرده خواهد کرد.
برای نمونه، دیدن مداوم عکس‌هایی در اینستاگرام که با فیلترهای متعدد زیبا و چشم‌نواز شده‌اند باعث پایین آمدن عزت نفس ما شده و چک کردن وسواس‌گونه توئیتر پیش از رفتن به‌رخت‌خواب از کیفیت خواب ما می‌کاهد. اما این اثرات منفی تنها بخشی از ماجرا هستند. در ادامه درباره ۶ شیوه‌ای صحبت می‌کنیم که شبکه‌های اجتماعی بدون آنکه خودمان متوجه باشیم، روی سلامت روانی ما اثر منفی می‌گذارند.
عزت نفس
همه ما ناامنی‌هایی را در درون خود حس می‌کنیم، درباره برخی از آن‌ها با دیگران صحبت می‌کنیم و در مورد بعضی دیگر ترجیح می‌دهیم همچون یک راز در درون خود نگه داریم. با این حال، مقایسه خود با دیگران در شبکه‌های اجتماعی از طریق دنبال کردن عکس‌های دیدنی آن‌ها یا پیگیری روابط دیگران در فیسبوک، باعث تردیدها و ناامنی‌هایی در درون ما شده و روی ما اثر منفی می‌گذارد.
نتایج مطالعه‌ای که در دانشگاه کپنهاگ انجام شده نشان می‌دهد مردم از «حسادت فیسبوکی» رنج می‌برند. در واقع آن‌ها به افراد حاضر در فیسبوک که به نظر می‌رسد از زندگی خود راضی‌اند حسادت می‌کنند. دکتر تیم بونو، نویسنده کتاب «وقتی لایک‌ها کافی نیستند»، می‌گوید: «وقتی ما حس ارزشمند بودن‌مان را براساس نحوه زندگی دیگران تعیین می‌کنیم در واقع شادی و رضایت‌مان را بر مبنایی استوار می‌کنیم که به‌طور کامل خارج از اختیار و کنترل ماست». برای اینکه بتوانیم عزت نفس و خودباوری‌مان را افزایش دهیم و بیشتر روی خودمان تمرکز کنیم باید درباره مدت زمانی که صفحات دیگران را در شبکه‌های اجتماعی بالا و پایین می‌کنیم آگاهانه رفتار کنیم. این خودآگاهی به ما در کاهش اثرات منفی این شبکه‌ها کمک فراوانی می‌کند.
روابط انسانی
برای ما انسان‌ها مهم است که با مردم ارتباط برقرار کنیم و روابط شخصی تازه‌ای با دیگران بسازیم. با این حال، این کار سخت می‌شود اگر همواره به صفحه نمایش مستطیل‌شکل گوشی‌های‌مان بچسبیم و به‌جای آنکه با دوستان‌مان و افراد عادی در فضای واقعی ارتباط بگیریم دائما در فضای دیجیتال آن‌ها را دنبال کنیم. استینا سندرز، مدل سابق که ۱۰۷ هزار فالوئر در اینستاگرام دارد، توصیف می‌کند که چگونه شبکه‌های اجتماعی گاهی باعث می‌شوند او احساس تنها بودن و طردشدگی داشته باشد. او می‌گوید: «از روی تجربه می‌توانم بگویم وقتی عکس‌های دوستانم را در مهمانی‌هایی که من در آن‌ها دعوت نیستم می‌بینم حس ترس از جا ماندن از قافله زندگی (FOMO) به سراغم می‌آید و در نتیجه احساس تنهایی و اضطراب می‌کنم». نتایج پژوهشی که در نشریه آمریکایی اپیدمیولوژی براساس ارزیابی ۵,۲۰۸ نفر به چاپ رسیده نشان می‌دهد که به‌طور کلی، استفاده منظم از فیسبوک تاثیر منفی روی سلامت فرد می‌گذارد.
خاطره
شبکه‌های اجتماعی بستر خوبی برای نگاه به گذشته و مرور خاطرات و اتفاقاتی‌اند که در گذشته روی داده است. اما مشکل این‌جاست که این شبکه‌ها شیوه‌ای که ما خاطرات گذشته را در زندگی به‌یاد می‌آوریم تحریف می‌کنند. بسیاری از ما زمان زیادی را صرف گرفتن یک عکس فوق‌العاده جذاب از یک رویداد جالب می‌کنیم اما در همین حین تجربه لذت بردن از آن رویداد را که جلوی چشمان‌مان در حال روی دادن است از دست می‌دهیم.
دکتر بونو می‌گوید: «اگر ما همه تمرکز و حواس‌مان را به انداختن بهترین عکس ممکن برای گذاشتن در صفحه شخصی و دریافت لایک‌ها و تشویق‌های فالوئرهای‌مان معطوف کنیم، در عمل نمی‌توانیم از جنبه‌های دیگر تجربه‌ای که در دل آن قرار داریم لذت ببریم. وقتی زمان زیادی را صرف استفاده از گوشی‌های‌مان می‌کنیم، جنبه‌های لذت‌بخش زندگی را از بین می‌بریم و شادی برآمده از این تجربه‌ها را تضعیف می‌کنیم».
خواب
خواب کافی یکی از مهم‌ترین عوامل داشتن یک زندگی سالم است. با این وجود، بسیاری از ما قبل از رفتن به تخت‌خواب آن‌قدر از گوشی‌های‌مان استفاده می‌کنیم تا همین امر خوابیدن ما را دچار اختلال کند. دکتر بونو درباره این موضوع می‌گوید: «خوابیدن با اضطراب و حسادت به عکس‌هایی که در شبکه‌های اجتماعی می‌بینیم، مغز ما را در حالت هوشیار نگه می‌دارد و در نتیجه نمی‌توانیم بخوابیم. علاوه بر این، نوری که از گوشی‌های همراه به سمت صورت ما می‌آید میزان ترشح ملاتونین، هورمونی که در ما احساس خستگی ایجاد می‌کند، را در مغز کاهش می‌دهد». سعی کنید یک قانون جدی برای خود در نظر بگیرید و ۴۰ دقیقه تا یک‌ساعت قبل از خواب سراغ گوشی خود نروید. با این کار به‌زودی متوجه افزایش کیفیت خواب خود خواهید شد.
میزان توجه و تمرکز
فقط ناخودآگاه‌تان نیست که باید نگران آن باشید، بلکه تا حدودی شبکه‌های اجتماعی روی تمرکز و بازه زمانی توجه‌تان اثر منفی می‌گذارند. امروز به‌لطف شبکه‌های اجتماعی میزان قابل توجهی از اطلاعات در اختیار ما قرار دارند اما همین موضوع باعث می‌شود تا انسان‌ها نسبت به گذشته خیلی زود و ساده تمرکز و توجه خود را از دست بدهند. دکتر بونو می‌گوید: «شبکه‌های اجتماعی تبدیل به ابزاری شده‌اند که ما را برای به‌دست آوردن سرگرمی‌های سریع و دردسترس وسوسه می‌کنند». همین مسئله دائما تمرکز ما را از بین می‌برد و بازه زمانی توجه ما کاهش پیدا می‌کند. اگر شما هم جزو افرادی هستید که نمی‌توانید خیلی زیاد از گوشی خود دور باشید، تمرین کنید این بازه زمانی را افزایش دهید. هر چه بیشتر در برابر وسوسه چک کردن شبکه‌های اجتماعی مقاومت کنید، تمرکز بیشتری خواهید داشت.
سلامت روانی
ثابت شده استفاده بیش از حد از شبکه‌های اجتماعی نه تنها باعث نارضایتی از زندگی می‌شود، بلکه فرد را در خطر مسائل مربوط به سلامت روانی مانند اضطراب و افسردگی قرار می‌دهد. در اسفندماه سال گذشته، نتایج پژوهشی روی ۱۰۰۰ نفر، نشان داد که بیش از یک‌سوم نسل Z، نسلی که در دهه هفتاد و هشتاد شمسی به‌دنیا آمده‌اند، بیان کرده‌اند که از شبکه‌های اجتماعی خارج شده‌اند و ۴۱ درصد از آن‌ها عنوان کرده‌اند که استفاده از این شبکه‌ها آن‌ها را غمگین، مضطرب و افسرده می‌کند.
بن جیکوبز، یک DJ که در توئیتر ۵۰۰۰ فالوئر دارد، در ژانویه ۲۰۱۶ میلادی تصمیم گرفت مدتی از توئیتر دور باشد و متوجه شد این دوری برای او مزایای فراوانی به‌دنبال داشته است. او می‌گوید: «توئیتر واقعا من را دچار اضطراب می‌کرد. در آن غرق می‌شدم و دائما نگران احساس هزاران فالوئر غریبه‌ای که دنبالم می‌کردند در مورد خودم بودم، در حالی که این افراد اصلا نمی‌دانستند من که هستم و شناختی از من نداشتند. از زمانی که توئیتر را ترک کردم، ذهن آرام‌تر با وقت بیشتری در اختیار داشتم و به‌جای اینکه وقتم را صرف کارهای بیهوده کنم می‌توانستم مثلا ۳ صبح از خواب بیدار شوم و مطالعه کنم».
با این همه اگر فکر می‌کنید خروج از شبکه‌های اجتماعی شما را اذیت می‌کند نیازی نیست حتما از آن‌ها خارج شوید. به‌جای این کار، وقت خود را طوری تنظیم کنید که در زمان‌های مشخص از این فضاهای جذاب استفاده کنید. با این تغییر به‌تدریج آماده تغییرات بزرگ‌تر می‌شوید.
منبع: independent
